PODZIAŁ PRZEDSIONKÓW
Jak już wiemy, w 4 tygodniu rozwoju dochodzi do połączenia komórek przegrody pierwotnej przedsionków z poduszkami wsierdzia, wskutek czego otwór pierwotny zarasta. W tym samym czasie kiedy powstaje otwór wtórny, po prawej stronie przegrody pierwotnej tworzy się przegroda wtórna. Wzrasta ona ku dołowi przykrywając część otworu wtórnego. W ten sposób powstaje OTWÓR OWALNY, czyli skośna szczelina przykryta zastawką, która jest pozostałością przegrody pierwotnej.
Ciśnienie krwi w prawym przedsionku jest wyższe niż w lewym, dzięki temu krew może swobodnie przepływać przez otwór owalny z prawego do lewego przedsionka. Po narodzinach w lewym przedsionku wzrasta przepływ krwi i ciśnienie. Brzeg przegrody pierwotnej naciska na przegrodę wtórną, łączą się i otwór owalny zostaje zamknięty.
ZATOKA ŻYLNA (jej opisane poniżej przekształcenia trwają do 10 tygodnia).
Pierwotnie zatoka żylna łączy się z przedsionkiem. Ma dwa rogi, które początkowo są podobnych rozmiarów, następnie lewy róg zatoki żylnej na skutek rozwoju układu żylnego zmniejsza się i utworzy zatokę wieńcową oraz żyłę skośną lewego przedsionka. Natomiast poprzez napływ krwi z żyły głównej górnej i żyły głównej dolnej prawy róg zwiększa swoją objętość i ostatecznie zostanie wbudowany w ścianę prawego przedsionka tworząc jego gładkościenną część, czyli zatokę żył głównych.
OPUSZKA SERCA I PIEŃ TĘTNICZY
W opuszce i pniu tętniczym z komórek grzebieni nerwowych powstanie ostatecznie spiralna przegroda aortalno – płucna. W ten sposób do 7 tygodnia zostają utworzone dwa naczynia – aorta wstępująca i pień płucny.
UKŁAD TĘTNICZY
Jak już wspomnieliśmy, na początku 4 tygodnia z przedłużenia cewy wsierdziowej serca, powstają dwie pierwotne aorty. W początkowym przebiegu układają się brzusznie (worek aortalny) od jelita pierwotnego przedniego. Dalej w okolicy jelita gardłowego i poprzez mezenchymę pierwszego łuku gardłowego przechodzą w aorty grzbietowe. Wzdłuż prawej i lewej aorty tworzą się ich odgałęzienia: tętnice międzysegmentowe, dwie tętnice żółtkowe (do pęcherzyka żółtkowego) oraz dwie tętnice pępowinowe (do łożyska).
W 5. tygodniu aorty grzbietowe łączą się ze sobą w części środkowej; powstaje w ten sposób część zstępująca aorty ostatecznej. Z brzusznych odgałęzień aorty grzbietowej w okolicy tylnej zarodka powstają tętnice pępowinowe. Następnie łączą się z grzbietowym odgałęzieniami aorty przez tętnicę biodrową i tracą pierwotne połączenia. W krezce (przy udziale tętnic żółtkowych) powstają układy tętnicze trzewne, tętnice pnia trzewnego i tętnica krezkowa górna. Natomiast tętnice międzysegmentowe biegnące w stronę grzbietową (do cewy nerwowej) nie łączą się ze sobą i ostatecznie przekształcą się w tętnice międzyżebrowe.
Z worka aortalnego wychodzą pary tętnic łuków gardłowych. W swoim przebiegu zaokrąglają się wokół jelita gardłowego i uchodzą do aort grzbietowych.
PRZEKSZTAŁCENIA TĘTNIC ŁUKÓW GARDŁOWYCH trwające do 8 tygodnia.
- Z pierwszej pary łuków powstaną tętnice szczękowe i tętnice szyjne zewnętrzne.
- Z drugiej pary – tętnice strzemiączka i tętnice gnykowe.
- Części bliższe trzeciej pary łuków aorty utworzą tętnice szyjne wspólne. Natomiast części dalsze w połączeniu z aortą grzbietową zbudują tętnice szyjną wewnętrzną.
- Z tętnicy czwartego prawego łuku powstanie tętnica podobojczykowa prawa, zaś tętnica czwartego lewego łuku bierze udział w rozwoju łuku aorty ostatecznej. W toku intensywnego wzrostu łączy się w części dalszej z aortą grzbietową. Bezpośrednio z aorty powstanie lewa tętnica podobojczykowa.
- Tętnice piątej pary łuków mogą tworzyć naczynia szczątkowe, które ostatecznie zanikają.
- Z części bliższej tętnicy lewego szóstego łuku powstanie lewa tętnica płucna, zaś część dalsza stanowić będzie połączenie z aortą grzbietową, zwane PRZEWODEM TĘTNICZYM (przewodem Botall’a). Przewód ten występuje tylko podczas rozwoju prenatalnego umożliwiając przepływ krwi z tętnicy płucnej do aorty. Jego światło zanika w okresie noworodkowym przekształcając się w więzadło tętnicze. Z części bliższej tętnicy prawego szóstego łuku powstanie prawa tętnica płucna, zaś część dalsza – zanika.